Energieprijzen rijzen de pan uit en brengen economisch herstel in gevaar, waarschuwt IMF

Bron: www.volkskrant.nl

De prijs van het belangrijkste Europese gascontract, de Nederlandse TTF Gas Futures, was dinsdag eind van de middag acht keer zo hoog als een jaar geleden. Ondertussen stegen de Nederlandse elektriciteitsprijzen tot 184 euro per megawattuur, bijna een verdubbeling ten opzichte van begin september.

De sterk gestegen prijzen van gas en voedsel zetten een domper op het economisch herstel, waarschuwde topvrouw Kristalina Georgieva van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) dinsdag. De voedselprijzen zijn het afgelopen jaar met 30 procent gestegen, zei Georgieva. ‘Samen met de gestegen energieprijzen zet dit armere gezinnen verder onder druk.’

Europese regeringsleiders bespraken dinsdagavond tijdens een informeel diner in het Sloveense Brdo pri Kranju de exorbitante gasprijzen. Woensdag buigen zowel het Europees Parlement als de 27 milieuministers van de Europese Unie zich over de gascrisis.

Concurrentievermogen

‘De situatie begint hachelijk te worden’, schreef de Tsjechische premier Babiš aan zijn Europese collega’s. ‘Hoge prijzen bedreigen zowel het concurrentievermogen van de Europese economie als de financiële middelen van gezinnen.’ De Spaanse regering pleit ervoor dat de EU-landen gezamenlijk gas gaan inkopen, meldde persbureau Reuters dinsdag, terwijl ook de regeringen van Frankrijk, Polen, Griekenland, Tsjechië en Luxemburg een scala aan maatregelen hebben geopperd.

Op nationaal niveau hebben diverse landen al stappen aangekondigd. Frankrijk besloot vorige week donderdag de gasprijzen te bevriezen en de belasting op stroom te verlagen. De Spaanse regering kwam eerder al met een ‘schokplan’ om de grote winsten van energiebedrijven af te romen. Ook het Verenigd Koninkrijk (goedkope leningen voor noodlijdende bedrijven), Griekenland (geldsteun voor gezinnen) en Italië (verlaging van de energiebelasting) kwamen met maatregelen.

Het Nederlandse kabinet houdt ‘de vinger aan de pols’, zoals minister Blok van Economische Zaken het enkele weken geleden uitdrukte. Het is nog onduidelijk of er maatregelen zullen volgen, noch welke dat eventueel zullen zijn, aldus een woordvoerder van het ministerie.

Gasproductie Groningen

De oorzaken van de torenhoge energieprijzen zijn legio. Zo zijn Aziatische bedrijven bereid dieper in de buidel te tasten voor aardgas dan hun Europese concurrenten. Het aanbod is toch al geringer door de afbouw van de gasproductie in Groningen en het groot onderhoud dat Noorwegen, Europa’s op één na grootste aardgasleverancier, de voorbije maanden aan twee gasvelden uitvoerde.

Bovendien is er een groot tekort aan aardgas uit Rusland, ’s werelds grootste aardgasleverancier. Vanuit de Amerikaanse regering en het Europees Parlement kreeg de Russische regering de afgelopen weken het verwijt de gasprijzen te manipuleren, iets wat Moskou zelf ontkent. Het Internationaal Energieagentschap sommeerde Rusland onlangs de gaskraan naar Europa verder open te draaien.

‘Ik ben jaloers op Frankrijk’, zegt Eric Wildschut, financieel directeur van aluminiumsmelterij Damco Aldel uit Farmsum. Toen de elektriciteitsprijs nog 160 euro per megawattuur noteerde, hield Wildschuts bedrijf al geen enkele marge meer over, laat staan nu de prijs 184 euro bedraagt en woensdag, naar verwachting, zelfs 225 euro. ‘Dankzij het bevriezen van de gasprijzen kunnen Franse smelters volle productie blijven draaien, terwijl wij nu dreigen te moeten stoppen met het maken van aluminium.’