Industrie: ‘Pak energieprijzen aan, anders vallen fabrieken stil’

Grote industriële energiegebruikers roepen de Europese leiders op om alles uit de kast te trekken om iets te doen aan de hoge energieprijzen. Nu al vallen fabrieken stil, ook in Nederland. Als dat langer duurt vertrekken er mogelijk bedrijven uit Europa en komen investeringen in de energietransitie in gevaar, schrijven de koepelorganisaties van elf industriesectoren.

Het gaat onder meer om de producenten van papier, kunstmest en metaal. Al deze sectoren hebben veel gas of elektriciteit nodig om te produceren. Bedrijven die met variabele energiecontracten werken zijn daardoor gevoelig voor schommelingen in de energieprijzen. En dus verkeren ze in zwaar weer nu de prijzen al maanden op recordhoogten liggen.

Productie ligt stil

Neem Aldel, een aluminiumsmelterij in Delfzijl. De productie ligt daar sinds oktober stil. “Het is ongekend”, zegt financieel directeur Eric Wildschut over de prijzen. “Voor corona kostte een megawatt-uur 30 euro, nu 400 euro. Voor een ton aluminium heb je 15 megawatt uur nodig. Dat kost dus 6000 euro aan stroom. Terwijl een ton aluminium maar 2500 euro oplevert.”

Doorberekenen aan de klant lukt niet, want de stroomprijs is vooral in Europa hoog. Dat betekent dat industrieën elders op de wereld geen last hebben van de prijzen en dus wel goedkoper kunnen produceren.

Rusland

De stroomprijs is sterk afhankelijk van de gasprijs. Veel elektriciteit wordt opgewekt in gascentrales. “De helft van het gas in Europa komt uit Rusland”, zegt Machiel Mulder, hoogleraar energie-economie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Door de geopolitieke spanningen tussen Europa en Rusland vanwege Oekraïne zijn die leveringen onzekerder geworden. “Dat is nu de grootste bron van hoge gasprijzen.”

Andere redenen voor de hoge prijzen zijn onder meer weinig wind, dichte kerncentrales in Frankrijk en een hoge prijs die bedrijven moeten betalen voor CO2-uitstoot.

Het gevolg is dat de productie niet alleen in Delfzijl stil ligt. De elf koepels schrijven dat “talrijke industriële energieconsumenten hun productie hebben ingeperkt, of tijdelijk zijn gesloten.”

Ze vragen de Europese leiders om te blijven investeren in de energietransitie en om het handelssysteem in CO2-rechten aan te passen, zodat de CO2-prijzen niet zo snel kunnen stijgen en daarmee de energiekosten mee omhoog stuwen.